μάδερ λαβ

με κάτι πρόχειρους υπολογισμούς, έχω να κοιμηθώ ολόκληρο βράδυ πάνω από 3,5 χρόνια. Όσο είναι ο Μικρός Άνθρωπος. Και ο Ακόμα Πιο Μικρός Άνθρωπος θα κλείσει σύντομα τους 5 μήνες. Πώς βρέθηκα εγώ με δύο γιους να με λένε αγορομάνα στα πάρτι και να γελάνε όλοι, είναι ένα μυστήριο. Πιο μυστήριο και από το να έχεις να κοιμηθείς ολόκληρο βράδυ πάνω από 3,5 χρόνια και παρόλα αυτά να μπορείς να γελάς όταν το νήπιο αποφασίζει να φορέσει τις χαβαγιάνες σου και να κάνει βόλτα στο σπίτι, ενώ ξέρεις ότι το μπουρδούκλωμα, η πτώση και το κλάμα είναι απλώς θέμα χρόνου. Χρόνος, αυτός ο άγνωστος –είναι ο κλισέ τίτλος του διηγήματος που είναι τώρα η ζωή μου. Ανάμεσα σε θηλασμούς και γδαρμένα γόνατα, καθώς δένω τα κορδόνια από τα κόκκινα Vans νούμερο 27 και ανεβάζω φερμουάρ από μονοκόμματα πιτζαμάκια με μικροσκοπικές πατούσες, ενώ κρυφοκοιτάζω την σβησμένη οθόνη του μάκμπουκ και την μετάφραση που έπρεπε να είχα στείλει πριν 4 μέρες, καθώς περιμένω τον Σύζυγο να γυρίσει από το Πρίνστον και την Φίλη να κλείσει τεύχος για να έρθει να βάλει ένα χεράκι φουσκώνοντας και ξεφουσκώνοντας μπαλόνια, καθώς αναπολώ εκείνες τις μέρες που έτρωγα έχοντας δύο χέρια ελεύθερα, εκείνες τις μέρες που είχα χρόνο και κανονική, ευδιάκριτη μέση, καθώς λοιπόν είμαι σ’ αυτήν την κατάσταση που πιστεύω πως  μόνο εγώ ζω έτσι, ενώ όλες οι άλλες μάνες του κόσμου έχουν βρει κάποιο μυστικό και γελάνε με τα χάλια μου ενώ απλώνουν το κόκκινο κραγιόν τους, καθώς ένα μικρό χεράκι τραβάει τα μαλλιά μου και ένα άλλο λίγο πιο μεγάλο τα γυαλιά μου γιατί το βρίσκει πολύ αστείο να τα φοράει εκείνος και να υποκρίνεται πως είναι “the mommy”, εκεί μέσα στο χάος και την αϋπνία και τα φαρδιά φούτερ που νομίζω πως δεν θα βγάλω ποτέ, θυμάμαι πως είμαστε στην ΑΘΗΝΑ και γελάω μόνη μου, ακριβώς σαν την τρελή που έχει να κοιμηθεί 3,5 χρόνια.

Γυρίσαμε φίλη, είμαστε εδώ στην πόλη που γεννήθηκα, ξεναγώ τους γιους μου και δεν υπάρχει καλύτερο συναίσθημα, βάζω τον έναν στο έργκομπεϊμπι και κρατάω τον άλλο σφιχτά από το χέρι, “θυμήσου, εδώ οι οδηγοί δεν σταματάνε για τους πεζούς” τον προειδοποιώ,  στην συναυλία των Burger Project, στο Παιδικό Μουσείο στην Πλάκα, στο σπίτι του παππού και στον κήπο της θείας, περπατάμε στο Θησείο και εξηγώ τι σημαίνει “αδέσποτο”, κατεβαίνουμε την Ερμού και εξηγώ τι σημαίνει “άστεγος” (τι ειρωνία όμως, να έρθουμε από την Αμερική και να χρειαστεί να το εξηγήσω στην Αθήνα, ε;), τρώμε παγωτά και διαλέγουμε παιχνίδια, δοκιμάζουμε τις κούνιες της γειτονιάς και σκαρφαλώνουμε στον τοίχο αναρρίχησης του Ολυμπιακού Σταδίου, γιορτάζουμε το Πάσχα και πάνε οι παππούδες τα αβάφτιστα εγγόνια στην εκκλησία, τσουγκρίσαμε αυγά και βουτήξαμε κουλουράκια στο γάλα.

Είμαστε στην Ελλάδα λέω στον Μικρό Άνθρωπο ξανά και ξανά, πετάει βότσαλα στη θάλασσα του Ωρωπού, δεν εντυπωσιάζεται, δεν συνειδητοποιεί το μεγάλο ταξίδι, την νοσταλγία, τι σημαίνει να μην έχεις δει τους πιο αγαπημένους σου ανθρώπους για δύο σχεδόν χρόνια, να μην προλαβαίνεις να ξαναδείς κάποιον που αγαπάς, να φεύγει πριν γνωρίσει το μωρό σου, αχ και να το ξέραμε τότε, σ’ εκείνον τον τελευταίο αποχωρισμό, όταν μου έδωσε αποξηραμένα μυρωδικά για να πάρω μαζί μου στην Αμερική, αν το ήξερα θα του είχα πει τόσα πράγματα, ίσως πάλι και όχι, μπορεί απλώς να τον είχα αγκαλιάσει λίγο περισσότερο.

Είμαστε στην Ελλάδα, αλλά αυτός που λείπει, εκείνοι που ήρθαν, κάνουν τα πάντα λίγο διαφορετικά, πιάνω τον εαυτό μου να δακρύζει κρυφά, αλλά τι ξέρω κι εγώ, έχω να κοιμηθώ 3,5 χρόνια, μην μου δίνεις σημασία.

 

second time around

“advanced maternal age” γράφει ο φάκελός μου και αυτό με πειράζει πιο πολύ και από τα κιλά που σημειώνουν από κάτω. Η δεύτερη εγκυμοσύνη με βρίσκει με κλεισμένα τα 35 και το κομπιούτερ προσθέτει αδυσώπητα τον ιατρικό όρο για την αφεντιά μου: είμαι επίσημα σε “προχωρημένη ηλικία”.

Αλλά, ρε συ, πότε να προλάβαινα να τα κάνω τα παιδιά πριν τα 35, είχα τόσα άλλα στη λίστα μου, ταξίδια και μεταπτυχιακά και πάρτι και σειρές που παρακολουθούσα με 7 σεζόν μίνιμουμ και να σου (ξανα)πω την αλήθεια, και μία ώρα νωρίτερα να είχα αλλάξει τη ζωή μου και να είχα γίνει μάνα, μάλλον θα ήμουν πολύ κακή, γιατί δεν απλούστατα δεν είχα καμία διάθεση να αφιερωθώ σε κάποιον άλλο, περνούσα πολύ ωραία με τον εαυτό μου και τον σύντροφό μου. Παίρνω ένα μαύρο μαρκαδόρο και το μουτζουρώνω. Μια χαρά η ηλικία μου.

Στην δεύτερη εγκυμοσύνη νομίζεις ότι θα είσαι πολύ πιο σοφή, πιο ώριμη και ότι θα τα ξέρεις όλα. Ισχύει, αλλά και πάλι θέλεις να διαβάσεις βιβλία, να κάνεις ερωτήσεις, να μετρήσεις κλωτσιές στα πλευρά που σου κόβουν την ανάσα για να είσαι σίγουρη ότι το μωράκι είναι καλά. Όταν έχεις χρόνο δηλαδή να το σκεφτείς. Αυτό που δεν έχεις υπολογίσει είναι ο 3χρονος Μεγάλος Αδερφός που θέλει ακόμα να σκαρφαλώνει στο κεφάλι σου για πλάκα. Ή ακόμα χειρότερα, που θέλει να τον πάρεις αγκαλιά γιατί χρειάζεται λίγη αγάπη και εσύ πρέπει να του εξηγήσεις ότι αυτήν την στιγμή ούτε την κούπα του καφέ δεν μπορείς να κουβαλήσεις χωρίς να σε πονέσει η μέση σου.

Έχει πολλές πρακτικές δυσκολίες η δεύτερη εγκυμοσύνη φίλη, αλλά όλα ξεχνιούνται όταν κάθεσαι με τον Μεγάλο Αδερφό και βάζει το χεράκι του στο στομάχι σου και κάνει αστεία για το πόσα θα μάθει τον αδερφό του (μέσα σε άλλα, να τρέχει για να ξεφύγει από την μανούλα όταν προσπαθεί να τους βάλει το μπουφάν). Και ξαφνικά πιάνεις τον εαυτό σου να μιλάει για τους ΓΙΟΥΣ, πληθυντικός, σαν πολλοί δεν γίναμε ρε παιδιά;

Κοιταζόμαστε με τον Σύζυγο. Ήρθαμε στο Ann Arbor δύο μόνο άτομα και τώρα βγάλαμε τα εισιτήρια για την Ελλάδα σαν οικογένεια με ΤΕΣΣΕΡΑ.

Ελλάδα είπα και θυμήθηκα, ερχόμαστε φίλη την άνοιξη, με τον Μικρό Άνθρωπο και τον Άλλο Μικρό Άνθρωπο, ο οποίος έχει due date αρχές Δεκεμβρίου, λίγες μέρες πριν από την κόρη της Σολέρο, τι τρέλα κι αυτή, η παλιά συγκάτοικος και συνοδοιπόρος στις αυστηρά λογοκριμένες περιπέτειές μας στο LA, να είναι πλέον σύζυγος και (σχεδόν) μητέρα και να ανταλλάσσουμε emails για καροτσάκια φορ γκοντς σέικ.

Ένας χρόνος πέρασε από το τελευταίο ποστ, ένας χρόνος, πόσες αλλαγές μετράμε πάνω στον Μικρό Άνθρωπο, τώρα μιλάει και τραγουδάει και κάνει αστεία και έχει φίλους και κοινωνική ζωή και στο πάρτι για τα 3 γενέθλιά του, διάλεξε εκείνος ποιους θα καλέσουμε. Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις το βήμα πίσω και να τον αφήσεις να εξελιχθεί έτσι, ανεξάρτητος, αυθόρμητος, μπορεί και βγάζει παπούτσια και μπουφάν μόνος του και δεν σε έχει ανάγκη λέμε. Τουλάχιστον γι’ αυτά τα μικρά και πρακτικά. Σε έχει ανάγκη για άλλα. Αλλά είναι μεγάλη πρόκληση να ξέρεις πότε να κλείνεις τον διακόπτη και να τον βοηθάς μόνο εκεί που χρειάζεται, μόνο όταν το ζητάει –ή μόνο όταν πρέπει για την ασφάλειά του.

Στο parent/teacher conference του preschool πριν λίγες μέρες, η δασκάλα μού είπε ότι έχει “υγιή αυτοπεποίθηση”. Σαν παιδί που μεγάλωσα κάτω από μάνα-ελικόπτερο και η αυτοποπεποίθηση είναι μια λέξη που πρωτο-άκουσα όταν άρχισα να δουλεύω στα περιοδικά στα ’20s μου, αυτή θεωρώ την μεγαλύτερη γονική επιτυχία μου μέχρι τώρα.

Γιόρτασα φυσικά με mac and cheese και παγωτό. Because hormones.

 

terrific twos.

είναι δύο χρονών και κουνάει το κεφάλι του με ένα σαφές “όχι” σε όλες τις ερωτήσεις μου. Αντιστέκεται στα μπουφάν, τα σκουφιά και τα γάντια και μετά κλαίει γιατί κρυώνουν τα δαχτυλάκια του. Εχθές κάλυψε τον φίλο του τον Ματίας με μαξιλάρια του καναπέ και μετά τον αποκάλυψε για ένα θριαμβευτικό peekaboo φινάλε. Όταν κάνει κάτι που του ζητάμε χειροκροτεί μόνος του, δίνει συγχαρητήρια στον εαυτό του. Το ίδιο και όταν καταφέρει να σκαρφαλώσει στην καρέκλα, να αναποδογυρίσει μαζί της και να προσγειωθεί στο πάτωμα αλώβητος. Κλαπ, κλαπ, επιζήσαμε και σήμερα. Πέρασε εβδομάδες διαλύοντας τις τακτοποιημένες στοίβες με φύλλα στα γκαζόν των γειτόνων μας, ήταν μεγάλος πειρασμός αυτοί οι μαλακοί λοφίσκοι, διασκέδασε το φθινόπωρο όπως έπρεπε. Και τώρα χοροπηδάει πάνω στο χιόνι κι αφήνει μικροσκοπικά αποτυπώματα, ακολουθήσέ τα και θα δεις ότι ένα δίχρονο δεν θα ενώσει ποτέ το σημείο Α με το σημείο Β με μια ευθεία γραμμή, ξεχνιέται και τρέχει προς κάθε κατεύθυνση, κάνει στάσεις σε κάθε πετρούλα, κλαδί και αγνώστου ταυτότητας πεταμένα αντικείμενα, κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό του, μας παίρνει σχεδόν 20′ να διασχίσουμε τα 2 τετράγωνα που μας χωρίζουν από το σπίτι του Ματίας.

αυτό που θέλω είναι να αποτυπώσω κάπως τις μικρές λεπτομέρεις, αυτές που φοβάμαι ότι θα χαθούν, δεν προλαβαίνεις να τις φωτογραφίσεις, δεν προλαβαίνεις να τις καταγράψεις, αλλά δεν πρέπει ποτέ στη ζωή σου να ξεχάσεις αυτά τα δευτερόλεπτα μετά το μπάνιο που τρέχει γυμνός τσιρίζοντας και πέφτει στην αγκαλιά σου (και σε βρέχει φυσικά, αλλά χαλάλι αυτή η σφιχτή αγκαλιά) ή τα αστεία που ανακαλύπτει μόνος του και ξεκαρδίζεται όπως εχθές που προσγείωσε ενα διαστημόπλοιο πάνω στο κεφάλι μου και του φάνηκε τρομερά πετυχημένο μπας-σε-καλό-μας, δεν σταματούσε να γελάει.

είναι τρομερά εξαντλητική η ζωή με ένα νήπιο, ειδικά αν δεν θέλεις να το παρκάρεις μπροστά στο ipad όλη την ώρα (αν και διάβασε αυτή τη νέα οδηγία, είναι σίγουρα πιο ρεαλιστική από το προηγούμενο απόλυτο “όχι οθόνη πριν τα 2”), δοκιμάζει τα όριά σου και σε απορροφά με τέτοιο τρόπο που δεν μπορείς να είσαι σε τίποτα άλλο καλός ταυτόχρονα. Κι εδώ πρέπει φυσικά να σπεύσω και να συμπληρώσω ότι η αγάπη που παίρνεις αξίζει τον κόπο και άλλα τέτοια κλισέ που εντυπώνονται αυτόματα στον εγκέφαλό σου την ώρα της επισκληριδίου, αλλά θα σε καταπλήξω, δεν έχω να σου πω τίποτα τέτοιο. Δεν το κάνω για την αγάπη (αυτήν θα την είχα ακόμα και αν τον άφηνα να βλέπει καρτούν όλη μέρα αντί να τον τρέχω από story time σε story time στη βιβλιοθήκη). Απλώς είναι τόσο συναρπαστικό να βλέπεις έναν καινούργιο άνθρωπο να μεγαλώνει και να εξελίσσεται και να γίνεται κάτι πιο χειροπιαστό από το “μωράκι σου” που δεν μπορείς παρά να αφεθείς σ’ αυτό και να το ζήσεις μαζί του στο έπακρο. Και να σου πω την αλήθεια μου, αντιστάθηκα για λίγο, είχα αυτόν τον φόβο ότι θα σταματήσω να είμαι cool και ενδιαφέρουσα αν παραδεχτώ ότι διασκεδάζω να φτιάχνω ελέφαντες με play-doh, αν παραδεχτώ ότι το να φροντίζω ώστε να έχει δημιουργικά ερεθίσματα και να ασκεί την περιέργειά του ο γιος μου είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες δουλειές που έχω αναλάβει ποτέ. Και έχω περασει περιόδους που έχω απορροφήθεί από το γραφείο με τον ίδιο ισοπεδωτικό τρόπο, έχω ξενυχτήσει, κουραστεί, αρρωστήσει, πορωθεί, κολλήσει εμμονικά, όλο το φάσμα, και το αποτέλεσμα ήταν μερικά τεύχη που μόνο εγώ θυμάμαι (και η σκονισμένη μου βιβλιοθήκη).

Δύο χρονών ο Ορφέας, 24 τεύχη, τρεις ήπειροι και 4 μετακομίσεις αργότερα, βρίσκω στο ντουλαπάκι του στον παιδικό τη ζωγραφιά που έφτιαξε για το Thanksgiving. Και ξέρω ότι στις ευχαριστίες μου, αυτός ο άνθρωπος θα είναι στην κορυφή της λίστας πάντα.

change of venue

“εσύ είσαι η μαμά του και ξέρεις τι είναι καλύτερο γι’ αυτόν” το επαναλαμβάνω σαν μάντρα πηγαίνοντας προς το γραφείο της διευθύντριας του παιδικού σταθμού. “Και τέλος πάντων, ενήλικη γυναίκα είσαι, μπορείς να το χειριστείς” συνεχίζω για να μου δώσω θάρρος. Τα λέω και τα ξαναλέω ρυθμικά και φροντίζω να μην πατήσω πάνω στα χωρίσματα του πεζοδρομίου, κακή τύχη αν τα ακουμπήσεις λέω η ενήλικη γυναίκα.

Αλλάζουμε τον παιδικό, τέσσερις εβδομάδες κι ακόμα να συνηθίσει, νομίζω ότι δεν είναι και πολύ χαρούμενος εκεί, ναι, αποτελεσματικό το σύστημά τους, αλλά εγώ ήθελα κάτι παραπάνω από αποτελεσματικότητα. Ήθελα συμπόνοια και δημιουργικό παιχνίδι και ερεθίσματα και ήρεμες φωνές. Κάτι που βρήκα στο μοντεσοριανό σχολείο παραδίπλα που με ενημέρωσαν ότι έχουν ένα άνοιγμα από 1η Οκτωβρίου.

“Θενκ γιου, αλλά δεν θα συνεχίσουμε” τους λέω. Βαθιές ανάσες. Μα, γιατί να μου είναι τόσο δύσκολο; Ζηλεύω τόσο πολύ τις άλλες ενήλικες γυναίκες που μπορούν και χειρίζονται αυτά τα πράγματα τόσο καλύτερα. Αλλά, εδώ κάνω ακόμα σαρδάμ όταν πρέπει να διαπραγματευτώ κάτι επαγγελματικό, δεν είναι να απορείς.

Το να βρεις ένα σχολείο που να ταιριάζει με τη φιλοσοφία της ανατροφής που ακολουθείς είναι το πιο δύσκολο πράγμα. Και πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού σου έχεις την ενοχή ότι μπορεί απλά να είσαι η τρελή μάνα που τους μισεί όλους γιατί δεν κακομαθαίνουν το παιδί σου όπως εσύ. Αλλά, για κάτσε, ούτε εγώ το κακομαθαίνω.

Από αύριο ξεκινάει σε άλλο σχολείο, καλύτερο περιβάλλον που έρχεται με την ανάλογη τιμή. Οικογενειακά συμβουλία προϋπολογισμού, ξύνουμε τα μαλλιά μας με τον Σύζυγο, θα τα βγάλουμε πέρα;

Ναι.

Ο Μικρός Άνθρωπος φοράει ρούχα από δεύτερο χέρι και παίζει συνήθως με μεταχειρισμένα παιχνίδια που ομολογουμένως βρίσκεις πολύ εύκολα στην Αμερική. Αν πρέπει να κάνουμε ένα μεγάλο έξοδο γι’ αυτόν, θα είναι το daycare συμφωνούμε. Το μοντεσοριανό daycare με τα ξύλινα παιχνίδια και τη μεγάλη αυλή, με τις δασκάλες που τους μιλάνε γλυκά και δεν τους φωνάζουν από την άλλη άκρη του δωματίου κοφτές οδηγίες. Με τις δασκάλες που θα τον βοηθήσουν να γίνει ανεξάρτητος και υπεύθυνος και να βάζει τα παιχνίδια του πίσω από εκεί που τα πήρε, αυτές που θα του φερουν χούφτες πετρούλες και κόκκινα φθινοπωρινά φύλλα για να έρθει και λίγο σ’ επαφή με τον έξω κόσμο, αυτόν που δεν έχει χαλιά και πλαστικά φορτηγά.

Κοιτάζοντας το big picture που λένε κι εδώ, ξέρω ότι όλη αυτή η μανούρα με τους παιδικούς είναι κάτι που τώρα μου φαίνεται βουνό, αλλά σε λίγα χρόνια θα γελάω. Από την άλλη, τα πρώτα χρόνια της ζωής του διαμορφώνουν την προσωπικότητά του σε τόσο μεγάλο βαθμό που δεν θέλω να το ρισκάρω. (ναι, αυτά επαναλαμβάνω στον εαυτό μου για να νιώσω καλύτερα όταν συνειδητοποιώ ότι μπορεί και να μην ξαναπιώ κοκτέιλ μέχρι τα Χριστούγεννα για να πληρώσω το καινούργιο daycare).

Είναι πολύ μεγάλη ευθύνη να πρέπει να πάρεις αποφάσεις για έναν άλλο άνθρωπο. Έναν άνθρωπο που δεν έχει καν τα γλωσσικά εργαλεία ακόμα να σε βοηθήσει στην επιλογή. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αλλαγή στη ζωή μου με τη μητρότητα. Το βάρος της ευθύνης. Και δεν γίνεται να κοιμηθείς ήσυχη αν δεν ξέρεις πως έκανες το καλύτερο που μπορούσες. Καλά, έτσι κι αλλιώς δεν κοιμάσαι ήσυχη, γιατί ακόμα και αν ο Μικρός Ανθρωπος ροχαλίζει, εσύ θα πεταχτείς στο δωμάτιο του να σιγουρευτείς ότι δεν έχει γίνει τίποτα φοβερό, και όταν τον δεις ξαπλωμένο σαν αστερία με την κουβέρτα πεταμένη στο πάτωμα ξέρεις οτι δεν έχει σημασία τίποτα άλλο, ούτε καν οι αμήχανες κουβέντες που τόσο έτρεμες, μόνο να είναι ευτυχισμένος.

daycare blues

τον αφήσαμε τον Μικρό Άνθρωπο στον σταθμό και εκείνος ούτε που πετάρισε βλέφαρο, έτρεξε και πήρε όσα τρενάκια και φορτηγά χωρούσαν στην αγκαλιά του και κάθισε να παίξει. 

Δηλαδή, τώρα μπορούμε να φύγουμε; κοιταζόμαστε με τον Σύζυγο. Μάλλον. 

Σου λένε ότι η πρώτη μέρα στο daycare είναι δύσκολη και για σένα, αλλά μέχρι τώρα γελούσα ειρωνικά, “δύσκολη;” επαναλάμβανα η ανίδεη, “σιγά!”. Τόσο καιρό το περίμενα, με είχα οριακά φανταστεί να τρέχω και να παραγγέλνω ένα κοκτείλ πρωί πρωί για να γιορτάσω τις πρώτες ώρες πραγματικής ελευθερίας. Αλλά, το τελευταίο που ήθελα ήταν να αφήσω αυτόν τον άνθρωπο των 22 μηνών εκεί μόνο του. Και να κλάψει; Θα ξέρουν οι δασκάλες του ότι χρειάζεται μια αγκαλιά; Ότι συνηθίζει να πιάνει τον αντίχειρά σου για να στηριχτεί όταν θέλει βοήθεια να σκαρφαλώσει κάπου; Ότι γελάει αν του γαργαλάς την κοιλιά; 

Φύγαμε και το χρειαζόμουν το κοκτέιλ, όχι από χαρά, αλλά για να συνέλθω. Κάθισα σε ένα κοντινό καφέ με το κινητό δίπλα μου. Κάθε τόσο το άνοιγα μόνο και μόνο για να σιγουρευτώ ότι δουλεύει, ότι έχω σήμα, ότι αν με πάρουν από το σταθμό θα μπορούν να με βρουν και να τρέξω αμέσως, να τον πάρω στην αγκαλιά μου και να χαθούμε στον ονειρικό κόσμο του homeschooling. Κι αυτή η ελευθερία, λίγο overrated δεν είναι; Δεν είμαι έτοιμη σου λέω. 

Το μεσημέρι πήγα να τον πάρω κι έφτασα λίγο νωρίτερα. Κρυφοκοίταξα την παιδική χαρά στον κήπο του daycare. Νατος, αυτή η μικρή μπλε μπλουζίτσα που χοροπηδάει είναι ο δικός μου, το ανθρωπάκι μου, κοίτα πόσο χαίρεται. Αναστέναξα ανακουφισμένη. Όταν ήρθε η ώρα, μπήκα στην τάξη του. Έκλαιγε γοερά καθισμένος στο πάτωμα. Είχε χρειαστεί να αποχωριστεί ένα τρακτέρ που δεν μπορούσε να φέρει μέσα μαζί του. Τα κορδόνια του ήταν λυμένα. Δεν ξέρω γιατί αυτή η λεπτομέρεια με εκνεύρισε τόσο πολύ. Ήθελα να φωνάξω στις υπεύθυνες εκεί ότι θα μπορούσαν τουλάχιστον να δέσουν τα κορδόνια του για να μην πέσει. Και να τον πάρουν αγκαλιά. Και να του δώσουν κι αυτό το γαμοτρακτέρ να ησυχάσει, σιγά το πράγμα. Δεν είπα τίποτα. Τις ευχαρίστησα και τον σήκωσα από το πάτωμα. 

Ακολουθείς καινούργιους κανόνες και σου είναι δύσκολο αγάπη μου. Απάντησε στη δική του γλώσσα που ακόμα δεν θυμίζει τίποτα από τις τρεις που προσπαθούμε να του μάθουμε. Ακολουθώ κι εγώ καινούργιους κανόνες και μου είναι πάρα πολύ δύσκολο του εξομολογήθηκα. 

Πρέπει να εμπιστευτώ τις κοπέλες που τον προσέχουν τα πρωινά. Πρέπει να τον αφήσω να μάθει ότι δεν μπορεί να έχει πάντα αυτό που θέλει. Πρέπει να συνηθίσω ότι μπορεί να χρειαστεί να σκαρφαλώσει κάπου και δεν θα είμαι εκεί να του δώσω τον αντίχειρά μου για ισορροπία. 

Νομίζω ότι θα αρχίσω ένα γκρουπ υποστήριξης για τις μαμάδες που τα παιδιά τους ξεκινάνε φέτος παιδικό σταθμό για πρώτη φορά. 

 

γκρικ σάμερ

O Μικρός Άνθρωπος κολύμπησε στη Σύρο, πέταξε βολτσαλάκια σε πράσινα νερά, έτρεξε στο κατάστρωμα πλοίου της γραμμής, κοιμήθηκε έξω από το Ηρώδειο με φόντο τη φωτισμένη Ακρόπολη, έμεινε ξάγρυπνος εχθές από τη ζέστη, μπορείς να πεις ότι έχει ζήσει το ελληνικό καλοκαίρι στο μεγαλείο του.

Λίγο πριν φουσκώσω την πλαστική πισίνα για το μπαλκόνι, σου γράφω εσένα Ελληνίδα Μάνα, με χέρια που τρέμουν από τη σύγχιση, πήραμε εχθές ένα μπουκάλι φρέσκο γάλα ενισχυμένο με διάφορα ωραία θρεπτικά και ειδικό για παιδιά άνω των 12 μηνών, μόνο και μόνο για να διαπιστώσουμε ότι στα συστατικά έχει και σιρόπι γλυκόζης. Στο φρέσκο γάλα. Αυτό το memo για την παιδική παχυσαρκία δεν το έχουν λάβει οι γαλακτοβιομηχανίες ε; Να θυμάσαι να κοιτάς τα συστατικά λοιπόν, νομίζαμε ότι εδώ στην Ελλάδα που οι ντομάτες μυρίζουν ακόμα ωραία, θα είχαμε μια λιγότερη έννοια για τη διατροφή του –ή τέλος πάντων η μεγαλύτερη έννοια μας θα ήταν να προλάβουμε τη γιαγιά πριν τον μπουκώσει παγωτά.

Κλείνει τους 20 μήνες σε λίγο, η ζωή με ένα αγόρι 20 μηνών έχει πολλά φορτηγά και μπάλες και δεινόσαυρους και άλλα φορτηγά και αυτοκινητάκια, αλλά είναι ωραία, ο Μικρός Άνθρωπος ενθουσιάζεται με πράγματα που εμείς προσπερνάμε σαν καθημερινότητα, μας θυμίζει ότι η ευτυχία κρύβεται σε μικρά πράγματα, κυρίως σε χαλίκια και φτερά από περιστέρια και εκείνη την σκούπα που είχε αφήσει αφύλαχτη κάποιος στο πλοίο από τη Σύρο και ο Ορφέας θεώρησε χρέος του να τη χρησιμοποιήσει για να περάσει όλο το κατάστρωμα ένα χεράκι. Αν είχα ένα ευρώ για κάθε άλλη μαμά που με ρώτησε πώς τον αφήνω να πιάνει την βρώμικη σκούπα και του έκανε μετά με παιδαγωγική διάθεση “μη, κακά!” θα είχα αποπληρώσει τις διακοπές μας. Αν είδες λοιπόν μια άκαρδη μάνα και ένα τρισευτυχισμένο νήπιο να επιμελούνται της καθαριότητας του πλοίου, εμείς ήμασταν.

Στο πλοίο για πρώτη φορά έπαιξε με άλλα παιδάκια, λίγο μεγαλύτερά του, κάθισαν όλα μαζί στο πάτωμα, έβγαλαν αυτοκίνητα και κούκλες και συνενοήθηκαν σε μια γλώσσα που κανείς άλλος δεν καταλάβαινε. Ο 4χρονος Κωνσταντίνος ισχυρίστηκε ότι εκείνος ξέρει ακριβώς τι λέει ο Ορφέας και του ζήτησα μετάφραση, αλλά δεν μου έκανε τη χάρη. Παρακολουθούσαμε την πρώτη πραγματική εμπειρία κοινωνικοποίησής του σαν να είναι η πιο συναρπαστική ταινία του κόσμου, νιώσαμε τρομερή υπερηφάνεια που δεν είχε πρόβλημα να μοιραστεί τα παιχνίδια του με άλλους και στο τέλος είχαμε αυτό το χαζό χαμόγελο που μόνο οι γονείς μπορούν να φορέσουν απενοχοποιημένα.

Την Κυριακή βαφτίζουμε τον Τζιμάκο, πολύ φοβόμασταν ότι η γιαγιά θα πετάξει και τον Ορφέα στην κολυμπήθρα χωρίς να μας προειδοποιήσει, αλλά τελικά δεν θα έρθει, οπότε το γλιτώσαμε το σωσίβιο.

Καλό σαββατοκύριακο φίλη, αν με ψάχνεις μάλλον θα είμαι σε κάποιο εμπορικό κέντρο, να αφήνω τον Μικρό Άνθρωπο να τρέχει σε συνθήκες κλιματισμού για να μην έχω το άγχος της θερμοπληξίας. Μην ξεχνάς ότι είναι Μισιγκανέζος, οριακά χάσκι, στο χιόνι νιώθει άνετος, αλλά΄στη ζέστη μπερδεύεται.

glossy pages

ο Μικρός Άνθρωπος χοροπηδάει στους διαδρόμους του BHMAdonna, πετάει στον αέρα τις μικρογραφίες του επόμενου τεύχους Cosmo, τρέχει γύρω γύρω στο στούντιο σε μια φωτογράφιση του Marie Claire.

Είμαστε στην Αθήνα φίλη μου, και επιτέλους ξεναγώ τον Ορφέα στον δικό μου κόσμο, στις φίλες και τα γραφεία με τις τεράστιες οθόνες, στις στοίβες των περιοδικών που πολύ θέλει να διαλύσει αλλά δεν τον αφήνουμε. Πες το κατάλοιπο του f-word, αλλά να μωρέ, ήθελα να δει ότι και η μανούλα δουλεύει (κάπου κάπου), δεν είναι μόνο στο σπίτι για να φουσκώνει τα μπαλόνια του μέχρι να γίνει πράσινη.

Για λίγο βρεθήκαμε και σε διαφορετικούς ορόφους, το παιδί ήταν πολύ απασχολημένο να τσουλάει καρέκλες με ροδάκια και να σπάει τις μπουρμπουλίθρες που έφτιαχνε η Dazzlin’ Δημητρονονά για να ασχοληθεί με λεπτομέρειες όπως πού στο καλό βρίσκεται η μαμά του (στον τρίτο να χαζογελάει με τα Cosmogirls).

Σύμμαχος στην καινούργια περιπέτεια ο μικρός Τζιμάκος, ο Ζεν Τζιμάκος που αγνοούσε τον ξανθό σίφουνα που έτρεχε αλαλάζοντας στους διαδρόμους για να προσέξει όλες τις λεπτομέρειες της φωτογράφισης από την αγκαλιά της Ελένης.

Μετά την τόσο παραγωγική μέρα στο γραφείο, περάσαμε απέναντι και στο Μέγαρο Μουσικής, για να χαζέψουμε βιβλία, να πιούμε καφέ με soundrack τα δοκιμαστικά της βραδινής συναυλίας και να αφήσουμε τον Ορφέα να τρέξει στον κήπο μέχρι να λυγίσουν τα πόδια του (ή να καθίσει και πάλι στο καροτσάκι χωρίς διαμαρτυρίες).

Ωραία η περιπλάνηση από χώρα σε χώρα, αλλά έχει άλλη γλύκα το να μοιράζεσαι με το παιδί΄σου τους χώρους και τους ανθρώπους που έχουν γίνει κομμάτι της ζωής σου για τόσα πολλά χρόνια.

Και τώρα ο Ορφέας κοιμάται εξουθενωμένος, μπορεί να ονειρεύεται φλας και γυαλιστερές σελίδες, πολλές ανοιχτές αγκαλιές και χαμόγελα, και μια μέρα στην Αθήνα που κάπου θύμιζε την προηγούμενη ζωή της μαμάς του, αυτή που θυμάται κάπου κάπου με νοσταλγία και απέραντη αγάπη για τις φίλες που παράτησαν μισοστημένα τεύχη για να γελάσουν με τα θεατρικά του.

 

η ζωή μου στα playgroups

φτάνω ξεφυσώντας στην είσοδο του συγκροτήματος. Δείχνω το χαρτί με το όνομα και την διεύθυνση στον φύλακα για να σιγουρευτούμε ότι είμαι στο σωστό σημείο. Περιμένετε μου λέει σε μια γλώσσα που θα μπορούσε να ήταν αγγλικά ή τουρκικά, έρχεται ένα αυτοκινητάκι του γκολφ, με φορτώνουν την μάνα με το νήπιο, το καρότσι και τις 9873957973 τσάντες και με πάνε έτσι κυρία στον εσωτερικό παιδότοπο όπου θα πραγματοποιηθεί το σημερινό playgroup. Στο δρόμο έχουμε περάσει τις πισίνες, τα γήπεδα του τένις, το ελικοδρόμειο, έχω αρχίσει και κοιτάω τα σνίκερς μου, μήπως να είχα φορέσει κάτι καλύτερο, κάτι σε επίπεδο met gala που το έχω και στο μυαλό μου από χθες, πριν αποφασίσω με ξεφορτώνουν στον παιδότοπο με το ΘΕΡΜΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΑΤΩΜΑ.

(ο Μικρός άνθρωπος βέβαια δεν δίνει καμία σημασία σε όλες αυτές τις λεπτομέρειες, θερμαινόμενο ή όχι το πάτωμα θα χύσει την πορτοκαλάδα του με την ίδια απόλαυση.)

φίλη μου υπάρχει μια ελίτ από εισαγώμενους επαγγελματίες αυτήν την στιγμή στην Κωνσταντινούπολη, η καθημερινότητά τους θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από σαπουνόπερα, έχουν νταντάδες με στολή και παιδιά που κάνουν εμετό μέσα σε Birkin, έχουν οδηγούς με ωραία καπέλα ανθρώπους που τους φέρνουν τα ψώνια στο σπίτι, έχουν αρκετές φιλιπινέζες για να τρέχουν και πίσω από τα δικά μας παιδιά καθώς πίνουμε τους επαγγελματικούς εσπρέσσο καθισμένες σε μικροσκοπικά καρεκλάκια, μην τα ρωτάς πώς βρέθηκα εγώ ανάμεσά τους, να, είναι μια οργάνωση International Women of Istanbul που πήγα και γράφτηκα για να βρω κι άλλες μετανάστριες να ανταλλάσσουμε τιπς, αλλά πού να φανταστώ τι με περίμενε, οι ζωές μας είναι τόσο διαφορετικές που θα μπορούσε να μας χωρίζει ένα ηλιακό σύστημα, όχι απλά τρία τέσσερα τετράγωνα κατηφόρας.

θα ήθελα να σου πω πολλά κλισέ για κακομαθημένα παιδιά και ξινές μαμάδες (καλά, υπάρχουν κι αυτές) αλλά οι περισσότερες είναι συμπαθητικές, τα παιδιά τους κάτι αγγελάκια με μπούκλες για billboard της GAP, ούτε μια πλαστική δεν θα μπορούν να τους κάνουν δώρο στα sweet sixteen τους, τέλεια γονίδια λέμε. Ένα τέτοιο κοριτσάκι φίλησε σήμερα ο Μιρκός Άνθρωπος, πολύ περήφανη η μάνα εδώ, ήταν και μεγαλύτερή του, μπράβο παλικάρι μου, κάτι καλό σου έμαθα με το παράδειγμά μου (τρία ολόκληραχρόνια ρίχνω στον μπαμπά του).

αχ, ο Μικρός Άνθρωπος που για χάρη του κάνω διαδρομές σε αυτοκινητάκια του γκολφ, αυτός είναι 18 μηνών και κάτι, πώςπέρασεοκαιρός θα μου πεις, τρέχοντας θα σου απαντήσω, αυτό το παιδί αποφάσισε πως η ζωή είναι ένας ατελείωτος μαραθώνιος και τρέχει από το πρωί ως το βράδυ ασταμάτητα για να προλάβει να τα εξερευνήσει όλα. Γελάω συνέχεια με τις φιγούρες του, με το χαμόγελο που φαίνονται τα 4,5 δόντια, με τις αστείες φωνούλες, με τον τρόπο που φορτώνει όοοοολα αυτα αυτοκινητάκια του μέσα σε ένα μικρό καροτσάκι του σούπερ μάρκετ και τα βγάζει βόλτα να πάρουν τον αέρα τους κι αυτά. Στο πάρκο ανταλλάσσει τα παιχνίδια που κρατάει με κάτι άλλο που του γυαλίζει, υπάρχει ένα υπόγειο fair trade εκεί με δικούς του κανόνες, όλοι φεύγουν ευχαριστημένοι γιατί δεν υπάρχει καλύτερο παιχνίδι στον κόσμο από αυτό που κρατάει κάποιος άλλος.

κάθε Τρίτη λοιπόν στα playgroups, κάθε Τετάρτη στον παιδότοπο, κάθε ηλιόλουστη μέρα στο πάρκο, με κάθε ευκαιρία στη Χάλκη, μ’ αυτά και μ’ αυτά πέρασε ο χρόνος μας στην Κωνσταντινούπολη, ερχόμαστε στην Ελλάδα φίλη, παρακαλούνται οι μαμάδες νηπίων να μου στείλουν συμβουλές για το πού μπορείς να πας έναν μικρό άνθρωπο και να τον ξαμολήσεις για να τρέχει σε κύκλους μέχρι να λυγίσουν τα πόδια του από την κούραση —κάποτε η Αμερικανίδα Πεθερά μου είχε πει πως τα αγοράκια έχουν μόνο δυο ταχύτητες: full speed και off. Τίποτα ενδιάμεσο. Σοφή.

 

 

toddling stories

Δεκατεσσάρων μηνών σήμερα ο Μικρός Άνθρωπος, η φίλη τον περιέγραψε πιο εύστοχα απ’ όλους, είναι στο στάδιο “μωράνθρωπος”, εκεί που τον καμαρώνεις να χειρίζεται πιρούνι και κουτάλι μόνος του και λες “αχ, μεγάλωσε, είναι ένας κανονικός άνθρωπος,” έρχεται το βράδυ και κουλουριάζεται σαν μπαλίτσα δίπλα σου και κοιμάται χωρίς καμία επίγνωση για το πόσο μεγάλος πειρασμός είναι αυτά τα απροστάτευτα μαγουλάκια (και τα πατούσια, και η κοιλιά) και είναι και πάλι μωράκι, στο μεταίχμιο, ακριβώς, που αν αφεθώ στο ένστικτο της ελληνίδας μάνας με βλέπω να τον τσιμπολογώ έτσι και στα 30 του, αλλά όχι, τα είπαμε αυτά, τον μεγαλώνουμε για να γίνει ανεξάρτητος.

Μιλώντας για ανεξαρτησία, πρέπει να τον δεις όταν μπαίνει στο σπίτι η Νίκη, η Άγια Νίκη που έρχεται μερικά απογεύματα να παίξει μαζί του και να πάρω μια ανάσα, με το που την βλέπει με παρατάει, τσιρίζει και τρέχει να της δώσει φιλάκι. Είναι οι μέρες που δεν χρειάζεται καν να το σκάσω από την πόρτα, είναι πολύ απασχολημένος να παίζει μαζί της, χαίρομαι και ζηλεύω ταυτόχρονα, κυρίως όμως χαίρομαι, μα πόσο σίγουρος είναι για μας που μπορεί να κάνει καινούργιες φιλίες χωρίς άγχος, τρία ζήτω για το attachment parenting, αυτή η μέση που κατέστρεψα για να τον κουβαλάω στο έργκο μπέιμπι μήνες και μήνες, τώρα αποδίδει.

14 μήνες σου λέω, και τώρα ζωγραφίζει κανονικά, κατάλαβε ότι οι κηρομπογιές δεν είναι μόνο για μασούλημα,  για την ακρίβεια γυρίζει και τις σελίδες για να βρει καθαρή όταν έχει τελειώσει, είναι λίγο μινιμαλιστής θα έλεγα, αφαιρετικός, λέει τα πάντα με δυο-τρεις μολυβιές. Ο εικαστικός Νονός του είναι πολύ περήφανος με τα έργα που του δείξαμε στο skype, ήδη τους φαντάζομαι να κάθονται και να δημιουργούν μαζί, μα τι τυχερό παιδάκι να έχει στη ζωή του τέτοιους υπέροχους ανθρώπους.

Τα δεύτερα Χριστούγεννα της ζωής του πέρασαν χωρίς πολλούς εορτασμούς, τη μέρα που σκεφτήκαμε να στολίσουμε δέντρο για το καλό, πήγαμε σ’ ένα εστιατόριο όπου κυνηγούσαμε τον Ορφέα όλη την ώρα καθώς ξεκρεμούσε μία μία τις μπάλες από το εκεί δέντρο και τις έκρυβε κάτω από τα τραπέζια των διπλανών μας. Αυτό κάπως διευκόλυνε την απόφασή μας, όσο να πεις.

Και η δεύτερη πρωτοχρονιά της ζωής του θα τον βρει να κοιμάται (ελπίζουμε) αλλά δεν πειράζει, τουλάχιστον ζήσαμε στιγμές χριστουγεννιάτικης ευτυχίας εδώ με τα χιόνια, όπου σαν γνήσιος Μισιγκανέζος ο Ορφέας ήταν ο μόνος άνθρωπος κάτω του ενός μέτρου που κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη εκείνες τις μέρες.

crayons

σε μία έμπνευση της στιγμής, κολλάμε μερικές λευκές Α4 στο πάτωμα, βγάζουμε τα  crayons που μάλλον είχαν ξεμείνει από κάποιο ντάινερ και δείχνω στον Μικρό Άνθρωπο πώς να ζωγραφίζει. Τσιρίδα ενθουσιασμού και η κηρομπογιά μπαίνει αμέσως στο στόμα. Όχι, όχι, αγάπη μου, να, δες, την χρησιμοποιούμε για μουντζούρες. Κι άλλη τσιρίδα ενθουσιασμού και συγκεντρώνεται στο να ξεκολλήσει τα χαρτιά από κάτω, να φάει τα κομματάκια που σκίζει και στο μεταξύ να κρύψει και τις κηρομπογιές στο αγαπημένο του σημείο (πίσω από τον καναπέ, όπου πετάει τα πάντα). Κάτι μου λέει ότι στους 13 μήνες είναι λίγο μικρός για τις καλές τέχνες.

Περνάω αυτήν την παράνοια που από τη μία βιάζομαι να μεγαλώσει για να παίζουμε με lego και χειροτεχνίες, από την άλλη σοκάρομαι όταν τον βλέπω να τρέχει και συνειδητοποιώ ότι αυτό ήταν, πάει τελείωσε, δεν έχω πια μωρό, στη θέση του ξεπήδησε ένα νήπιο που θεωρεί την αγκαλιά τιμωρία και θέλει να εξερευνήσει τα πάντα. Ειδικά όσα δεν του επιτρέπονται. Μερικές φορές οι αντιδράσεις του στο “όχι” είναι τόσο έντονες που αναρωτιέμαι μήπως με πήρε ο ύπνος και αντί για 13 μηνών είναι στην πραγματικότητα 13 χρονών, τόση τσαντίλα πια μόνο οι έφηβοι.

Μιλώντας για τσαντίλα, έπρεπε να τον δεις εχθές που γύρισα μετά από ολήμερη βόλτα (η ΚΑΛΥTEΡΗ μέρα μου στην Ίστανμπουλ, είχε καφέδες και μουσεία και περπάτημα, αχ η πολυτέλεια του αργού περπατήματος στην ωραία πόλη με φίλες και χωρίς κανένα άγχος για επιστροφή, α, ναι, ξέχασα να σου πω, είναι οι έλληνες παππούδες εδώ duh!), γύρισα που λες από το ρεπό μου και το νήπιο-έφηβος μού κρατούσε μούτρα, λες και δεν έχουμε περάσει τους τελευταίους 13 μήνες κολλημένοι ο ένας στον άλλο, λες και τον παρατάω έτσι συχνά και έχει βαρεθεί πια αυτήν την κατάσταση, μου έκλεισε και δυο πόρτες στα μούτρα, αλλά αυτό δεν το πήρα κατάκαρδα γιατί το κάνει ακόμα και όταν είναι χαρούμενος.

Καλό το attachment parenting (with a twist) αλλά χρειάζομαι και τον χρόνο μου, του εξηγώ, κι αυτός αρπάζει τον βάτραχο που του πήραμε και τον φοράει στο λαιμό του σαν στηθοσκόπιο. Δεν ξέρω αν εννοεί πως θα φάει τα νιάτα του στους γιατρούς με τα μπερδεμένα μηνύματα που του στέλνω, αλλά πιστεύω ότι συνεννοηθήκαμε. Απλώς την επόμενη μέρα που με είδε να φοράω τα παπούτσια μου, έφερε κι αυτός τα δικά του, εντάξει, από εδώ και πέρα οι βόλτες μας θα είναι ταυτόχρονες συμφωνήσαμε, κανείς δεν θα μένει σπίτι κλειδωμένος, βγαίνω εγώ με φίλες, βγαίνει κι αυτός στο πάρκο με τους παππούδες, δίκαια πράγματα.